مشکل همخانگی دختر و پسر بدون ازدواج

با رشد منفي ازدواج و افزايش ازدواج سفيد بايد زنگ خطر به صدا در آمده را جدي گرفت ...

«ازدواج‌هاي سفيد مي‌تواند پيامد منفي هم نداشته باشد بسته به اين‌که مديران و برنامه‌ريزان فرهنگي چطور به آن توجه کنند. يکي از دلايلي که الان عده‌اي ترجيح مي‌دهند با اين شيوه زندگي مشترکشان را آغاز کنند به نوعي فرار از سختي‌ها و مشکلاتي است که ازدواج به شکل سنتي دارد. بسياري از جوانان اصولا زماني که به هزينه‌هاي سنگين و بحث جهيزيه و ساير حواشي مربوط به ازدواج فکر مي‌کنند همين مانع مي‌شود که تصميم به ازدواج بگيرند و همين تشريفات مانع زندگي مشترک و فرار ازدواج جوانان شده است.»

پارس فانی : مدتي است سخن از يک پديده شوم در برخي شهرها گفته مي شود و اظهارات مردم و مسئولين را به همراه دارد . اين پديده که گويا زنگ خطر آن نيز به صدا درآمده است چيزي نيست جز پديده اي به نام ازدواج سفيد که از آن به عنوان شکلي از زندگي مشترک که در تعدادي از شهرها به‌ويژه تهران رايج شده ياد مي شود؛ اين نوع ازدواج در واقع ازدواجي است که نام آن را به دليل ثبت نشدن اسامي دو نفر در شناسنامه‌هايشان «ازدواج سفيد» گذاشته‌اند. در اين شکل از زندگي مشترک افراد بدون خطبه عقد يا صيغه زير سقف مشترک مي‌روند اگرچه دوستان نزديک و خانواده‌هايشان مي‌دانند که اين دو زندگي مشترکي را بدون رعايت شرايط مرسوم آن در جامعه شروع کرده‌اند اما آنها در تعاملات رسمي در بسياري از موارد اعلام نمي‌کنند که بدون عقد يا صيغه زير يک سقف رفته و زندگي مشترکشان را آغاز کرده‌اند.

ازدواج سفيد ازدواج وارداتي

به گفته برخي از کارشناسان اجتماعي و جامعه شناسان اين نوع ازدواج  وارداتي است و اين سبک زندگي کردن زنان و مردان از کشورهاي عمدتا اروپايي آغاز شده و به ساير کشورهاي جهان انتقال يافته است.يک  جامعه‌ شناس  در اين زمينه معتقد است  ازدواج‌هاي سفيد شيوه رايجي است که نخستين بار در کشورهاي توسعه‌يافته اتفاق افتاد و به آن «ازدواج عرفي» ، مي‌گفتند. در اين نوع ازدواج‌ها دختران و پسران بدون رفتن به کليسا زندگي مشترکشان را شروع مي‌کردند.به گفته دکتر «سعيد معيدفر» در‌سال ١٩٧٩ که وي  در انگلستان تحصيل مي‌کرده حدود ٤٠‌درصد کساني که با هم زندگي مي‌کردند ازدواج‌هاي ثبت‌شده داشتند و بقيه زوج‌ها ازدواج هاي عرفي داشتند و تشريفات سنتي و آييني را براي ازدواج رعايت نمي‌کردند.

اين جامعه شناس مي گويد : آنچه که اکنون در ايران به نام ازدواج سفيد رايج شده به نوعي الگوبرداري‌ شده از همين شيوه زندگي است.

فوق دکتراي روانشناسي کاربرديپديده اي نامتعارف که به تازگي در ايران رواج يافته است

جاويد ثمودي فوق دکتراي روانشناسي کاربردي نيز ازدواج سفيد را پديده نامتعارف و ناآشنايي مي داند که به تازگي در ايران نيز رواج يافته است.

به گفته وي اين پديده نخستين بار در آمريکا و در پي جنبشي پديدار شد که "جنبش آزادي زن" نام داشت.اين جنبش ظاهرا با هدف ايجاد تغييراتي در نظام اجتماعي، اقتصادي و سياسي جامعه آمريکا انجام شد و هدف آن برقراري شرايط عادلانه و مساوي براي زنان بود اما آنچه واقعا اتفاق افتاد پديده‌اي بود که بعدها "انقلاب جنسي" نام گرفت و نتيجه آن رواج رفتارهاي نابهنجار و بي‌بند و باري‌هايي بود که به غلط آزادي زنان نام گرفت.

ثمودي مي گويد:در ازدواج سفيد هيچ شرط قانوني و ثبت اداري وجود ندارد و زن و مرد در هر لحظه که بخواهند با هم همخانه شده و هر لحظه که مايل نباشند از رابطه خارج مي‌شوند که چنين شيوه‌اي از ارتباط با جنس مخالف نه تنها بر اساس معيارهاي اخلاقي جامعه ما نيست بلکه مخالف با نص صريح قرآن و احاديث مذهبي ماست که همواره جوانان را به پاکدامني، خويشتن داري و ازدواج حقيقي تشويق مي‌کند.

ازدواج سفيد زنان و مردان را بدون پيش‌بيني هيچ حقوقي کنار هم قرار ميدهد

فريبا ذاکر يکي از منتقدان ازدواج‌هاي سفيد  معتقد است؛ اين ازدواج‌ها به دليل اين‌که رسميت ازدواج‌هاي سنتي را ندارند شرايط را براي تشکيل يک خانواده ناپايدار فراهم مي‌کنند.اين آسيب‌شناس مي‌گويد:«خارج از ايران زنان و مرداني که با هم زندگي مي‌کنند اما ازدواج آنها ثبت کليسايي ندارد از حقوق مشخصي برخوردارند مثلا اگر قرار باشد يک روز جدا شوند حق و حقوق مشخصي دارند اما سبکي که به نام ازدواج سفيد در ايران رايج شده زنان و مردان را بدون پيش‌بيني هيچ حقوقي کنار هم قرار مي‌دهد.»

جاويد ثمودي نيز مي گويد:«ازدواج‌هاي سفيد مي‌تواند پيامد منفي هم نداشته باشد بسته به اين‌که مديران و برنامه‌ريزان فرهنگي چطور به آن توجه کنند. يکي از دلايلي که الان عده‌اي ترجيح مي‌دهند با اين شيوه زندگي مشترکشان را آغاز کنند به نوعي فرار از سختي‌ها و مشکلاتي است که ازدواج به شکل سنتي دارد. بسياري از جوانان اصولا زماني که به هزينه‌هاي سنگين و بحث جهيزيه و ساير حواشي مربوط به ازدواج فکر مي‌کنند همين مانع مي‌شود که تصميم به ازدواج بگيرند و همين تشريفات مانع زندگي مشترک و فرار ازدواج جوانان شده است.»

جاويد ثمودي فوق دکتراي روانشناسي کاربردي نيز درباره تبعات اين نوع ازدواج ها مي گويد:يکي از تبعات اين اتفاق برقراري ارتباطاتي بود که خارج از ضوابط قانوني و معيارهاي اخلاقي بوجود مي‌آمد بر اين اساس ازدواج سفيد هم يکي از همين روابط خارج از عرف و غيرقانوني بود که امروز متاسفانه شاهد نمونه‌هايي از آن در ميان جوانانمان هستيم.

به گفته وي در ازدواج سفيد هيچ شرط قانوني و ثبت اداري وجود ندارد و زن و مرد در هر لحظه که بخواهند با هم همخانه شده و هر لحظه که مايل نباشند از رابطه خارج مي‌شوند که چنين شيوه‌اي از ارتباط با جنس مخالف نه تنها بر اساس معيارهاي اخلاقي جامعه ما نيست بلکه مخالف با نص صريح قرآن و احاديث مذهبي ماست که همواره جوانان را به پاکدامني، خويشتن داري و ازدواج حقيقي تشويق مي‌کند.

 از طرفي مديرکل امور اجتماعي و فرهنگي و استانداري تهران گفته که طرحي با نام «اعتلاي خانواده پايدار» براي مقابله با ازدواج‌هاي سفيد در دستور کار دولت قرار گرفته است. «سياوش شهريور» اين نوع ازدواج‌ها را يکي از آسيب‌هاي جامعه درحال گذار دانسته و مي گويد:در شرايطي که کشور دارد طبيعي است که چنين آسيب‌هايي وجود داشته باشد . طرح «اعتلاي خانواده پايدار» در استان تهران نهايي شده است و به شوراي برنامه‌ريزي استان مي‌رود. براين اساس تحکيم خانواده پايدار در بخش‌هاي سياست‌هاي جمعيتي ابلاغ‌شده از سوي مقام معظم رهبري، افزايش نرخ زاد و ولد، افزايش نرخ ازدواج و بستر‌سازي، براي ازدواج آسان مطرح شده است.

البته سياوش شهريور معتقد است که درباره ميزان گستردگي اين ازدواج‌ها بزرگ‌نمايي شده  و ازدواج سفيد به صورت محدود و معدود وجود دارد و به اين نحوه آشکار و تندي که در رسانه‌ها به آن پرداخته مي‌شود نيست.وي تاکيد کرده که همين ميزان محدود هم بايد با کار فرهنگي و با رويکرد اجتماعي مقابله شود.

رشد منفي ازدواج در 5 ماه نخست امسال

از طرفي مديرکل آمار و اطلاعات سازمان ثبت‌ احوال کشور در اخرين اظهار نظر اعلام کرد که در 5 ماه نخست امسال 288 هزار و 183 ازدواج ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 4.6 درصد کاهش يافته است.

علي‌اکبر محزون  درباره آمار 5 ماهه ازدواج در سال 93گفته که 288 هزار و 183 مورد ازدواج در 5 ماهه نخست امسال ثبت شده است که اين آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته که 301 هزار و 981 مورد بوده است منفي 4.6 درصد کاهش داشته است. در 5 سال گذشته به دليل تحولات صورت گرفته در جامعه ، آمار ازدواج منفي شده است و از سال 90 به بعد شاهد رشد منفي در ازدواج بوده‌ايم.

مديرکل آمار و اطلاعات ثبت‌احوال کشور خاطرنشان کرد:در سال  88، 89 هزار و 208 مورد ازدواج ثبت شده که نسبت به سال گذشته يک درصد رشد داشته است.

وي خاطرنشان کرد:در سال 89 ، 891 هزار و 627 مورد ازدواج به ثبت رسيد که نسبت به سال گذشته  0.2 درصد رشد داشته است.

به گفته محزون ،  در سال 90، 874 هزار و 792 مورد ازدواج به ثبت رسيد که نسبت به سال گذشته منفي 1.9 درصد کاهش داشته است.در سال 91 829 هزار و 968 مورد ازدواج ثبت شده که نسبت به سال گذشته منفي 5.1 درصد کاهش داشته است و نهايتا در سال 92، 301 هزار و 981 مورد ازدواج ثبت شده است که 6.7 درصد رشد منفي نسبت به سال 91 داشته است.

مديرکل آمار و اطلاعات ثبت‌احوال کشور بخش عمده‌اي از دلايل کاهش ازدواج را به دليل ساختار سني جمعيت عنوان مي کند و مي گويد : در کشور بيشترين متولدين را در دهه 60 داشته‌ايم که در حال حاضر از سن ازدواج آنها عبور کرده‌ايم. به همين دليل در سنين ديگر با کاهش ازدواج مواجه شديم.

وي علت ديگر کاهش ازدواج در کشور را تاخير در ازدواج عنوان مي کند که در سال‌هاي گذشته شاهد آن بوده‌ايم.

فراهم کردن ازدواج آسان و تشويق براي ازدواج پايدار

اما مديرکل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري تهران در اين باره با اشاره به تبليغ ازدواج رسمي و قانوني مي گويد: «فراهم کردن ازدواج آسان و اطلاع‌رساني به خانواده‌ها براي محکم شدن بنيان خانواده مي‌تواند در اين زمينه نمونه‌اي از رفتاري فرهنگي در مقابله با اين آسيب باشد. بايد جوانان را به اين سمت سوق دهيم تا بدانند که آرامش در ازدواج پايدار است و اين نوع ازدواج يک نگاه وارداتي است که نمي‌تواند آرامش و سلامت را براي خانواده‌هاي ايراني به همراه داشته باشد.»

به هر حال با توجه به وضعيت موجود در زمينه رشد منفي ازدواج و افزايش طلاق در کشور بويژه در شهرهاي بزرگ مانند تهران و همچنين رشد پديده هايي مانند ازدواج سفيد و خانه هاي مجردي و هم خانگي ها و ... زنگ خطر به صدا درآمده و بايد مردم و مسئولين امر آن را جدي بگيرند و براي مقابله با اين پديده هاي شوم که کانون خانواده را متزلزل کرده و فساد و بي بندو باري را رواج مي دهد اقدامي جدي و با برنامه داشته باشند.